Yazar: Sahra Torlak
“Göçebelik, yazılı edebiyatın eksikliği ve üst kimliğe benzeme çabası” Bir dilin yok olmasının arkasındaki sebepleri böyle sıralıyor Sezgin Kaplan… “Neden belliyse çözümü de sözlü edebiyat kaynaklarını yazılıya dönüştürmekten geçiyor” diye düşünüyor. Gayesi annesinin babasının, atasının dedesinin konuştuğu o dile hayat verebilmek.
Sezgin Kaplan kimdir?
-1973 Tekirdağ/ Hayrabolu’da doğdum. İlk ve ortaokulu Hayrabolu’da, Liseyi Tekirdağ’da Yüksek Öğrenimi Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetiminde tamamladım. Evli, iki kız babasıyım. Kamu çalışanıyım.
Hangi dil/ kültür üzerine çalışıyorsunuz?
Roman dili ve kültürü…
Çalışmalarınızdan bahseder misiniz? Ne tür çalışmalar yaptınız ya da yapıyorsunuz?
-Mevcut sözlü edebiyat kaynaklarını toplayıp bir kitap çıkarmayı hedefledim öncelikle. Daha sonraki süreçlerde kendi yazdığım şiirleri ve günlük Romanes konuşma klavuzu vb. çalışmalar ile ilgileniyorum.
Anadilinizin güncel durumundan biraz bahseder misiniz?
–Romanes her geçen gün unutulmaya yüz tutmaktadır. Genç nesillerin büyük çoğunluğu dili öğrenme çabasında değil.
Aileler anadillerini öğretme konusunda istekli mi, çocukları ile bu dili konuşuyorlar mı?
-Aileler çocukları ile bu dili konuşmuyorlar. Bunun birbirini tetikleyen iki nedeni var; üst kimliğe benzeme, kabul görme adına ailelerin çocuklarına Romanes konuşmama konusunda telkinde bulunmaları… Yıllar önce Romanes konuşmamaları için telkinde bulunulan çocuklar, bugün dil bilmeye ebeveyn konumunda oluyorlar. Dolayısıyla bu iki sebep, dilin temelde öğrenilmesini ve öğretilmesini zorlaştırıyor.
Anadilinizin en temel sorunu nedir sizce?
-Romanların geçmişte göçebe olmalarından kaynaklı yazılı bir edebiyatlarının olmaması, üst kimliğe benzeme çabaları.
Anadilinizin yaşatılması önünde ne tür engeller bulunuyor?
-Ana dilimizin yaşatılması konusunda bir engel yok aslında. Bana göre asıl sıkıntı : Romanese hakim insanın yok denecek kadar az olması ve gençlerin büyük bir çoğunluğunun dili öğrenme gibi bir çabalarının olmaması. Bunun bir çok nedeni var tabii ve tartışmaya açık bir konu…
Gençlerin anadillerini öğrenme konusunda yeterince istekli olmamalarını neye bağlıyorsunuz?
-Bu konu çok komplike bir durum. Her gencin kendine göre doğru kabul ettiği sebepler var. Özellikle eğitimli gençlerin bazıları kendilerini roman kimliğiyle tanımlamak istemiyor. Kendi sosyal çevreleri içinde kurdukları ilişkilere paralel kültürleri benimsiyorlar. Bazıları da bu kültürü benimsemek ve yaşamak istemiyorlar.
Anadilinizin yaşaması için neler yapılması gerekiyor?
- Bahsettiğim gibi bugüne kadar yazılı bir edebiyatın olmaması bu kültür için çok büyük bir kayıp. Dilin yaşatılması için mevcut sözlü edebiyat kaynaklarını toplamak, gençlerin ilgisini çekecek etkinlikler ve kurslar ile onlara bu dili öğrenmeleri ve yaşatmaları gerektiğini aşılamak gerekir belki de… Okullarda seçmeli de olsa ders olarak öğretilmesi için romanların talebinin olması gerekir.
