Pomaklar, Slav etnik kökenden gelen Güney Slav Dil Ailesinin bir dialektini kullanan ve Balkanlar‘ın altı ülkesine dağılmış halde yaşayan bir halktır.
Pomak halkının kimliği üzerine olduğu gibi dili üzerine de çokça tartışmalar yapılmaktadır. Fakat dil konusunda uzlaşılan bir nokta vardır ki oda; Slav dilinin bir parçası olduğudur. Üstelik Pomak halkı devletleşemediğinden ve dillerini de eğitim dili haline getiremediğinden dolayı; dil, yerel düzeyde varlığını sürdürmüş ve otantikliğini korumuştur. Bundan dolayı, Güney Slav Dil Grubunun bir dialektini kullanan bir Bulgar ile bir Sloven yada Hırvat dialektlerini kullananlar anlaşmakta, yaşadıkları zorluğu Pomakça konuşan birisi her ikisiyle de yaşamamaktadır. Çünkü Güney Slav Dil grubunun en temel ve yalın hali Pomakçada yaşamakta ve günümüzde hangi Güney Slav Dil grubunu konuşan bir dialekti geriye dönük araştırırsanız Pomakçaya kadar uzanacak ortak noktalara dayanacaktır. Hatta bu nokta Rusçanın dilinin kökeni olan Slav dilinin Rup diyalektine kadar dayanmaktadır. Rup diyalekti bugün Rusça haricinde en temiz şekilde Pomak yerleşimi olan ve bugün Rupçoz ismiyle kurulu olan bölgedeki Pomaklar, Rusçanın temelini oluşturan Rup diyalektini kullanmaktadırlar.
Genel tanım olarak Güney Slav dil grubunda olarak sınıflandırılsa da Pomakça genel anlamda Slav dilinin yaşayan ortak geçmişini taşımakta ve Güney Slavca ile de, Kuzey Slavca ile de rahatlıkla anlaşabilmektedir. Hatta Slav dilinin alfabesini ortaya çıkartan Kırıl ve Methodis kardeşler de günümüzde Pomak yerleşimi olan bölgeden ortaya çıkmışlardır ve bunun tesadüfi olduğunu iddia etmek çok fazla mütevazılık gerektirmektedir. Zira Rusya kilisesine Kiril alfabesi Rup diyalekti üzerinden (Günümüzde Bulgaristan‘ın Rupçoz kazasının tamamı Pomaktır ve Slav dilinin Rup diyalektini kullanmaktadır) girmiş ve tüm Ruslara yayıldığını söylemek abartı olmayacaktır.
Pomaklar, Bulgaristan’ın güneyi, Doğu Makedonya, Trakya Bölgesi’nde yoğun olarak yaşamaktadırlar. Pomaklar, 1878 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında ve takip eden yıllarda Balkanlar‘dan Türkiye’ye göç etmişlerdir. Türkiye‘de; Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale, Bursa ve Balıkesir illerinde yoğun olmak üzere İzmir, İstanbul, Samsun, Adapazarı, Kütahya, Eskişehir, Konya gibi illerde de dağınık olarak yaşamaktadırlar.
Pomak dili günümüze kadar yazı ve eğitim dili haline gelemediğinden belirli bir alfabeye de kavuşamamıştır. Pomaklar hangi ülkede yaşıyorsa yaşadıkları ülkenin alfabesini kullanarak yazılı üretim yapabilmişlerdir. Bu durum 1996 yıllarında Yunanistan Pomakları tarafından değiştirilmek istenmiş ve Pomak dilinin kendisini ifade edebileceği Latin harflerine dayanan bir alfabe kullanıma sunulmuştur. Fakat türlü sebeplerle henüz bu yaygınlık kazanamamıştır.
Pomakça seslere en doğru karşılık gelen alfabe, Kiril alfabesidir. Latin alfabesinde bazı sesleri, birden çok harfle yazmak gerekmektedir.
Yani Pomak Alfabesi ( Pomashki Alfabet) Latin harfleri temel alınarak hazırlandı.
Pomak dili üzerinde yürütülen en son çalışmalardan biriside İsveç’te Kurulu bulunan Pomak Enstitüsü tarafından hazırlanıp basılan Pomak Alfabesi mevcuttur. Bu alfabe de Yunanistan‘dakine benzer özellikler taşıyan ve Latin harflerini temel alan bir yapıda kendisini ifade etmiştir.
Pomak Enstitüsü tarafından hazırlanan bu alfabe toplamda 29 harften oluşmakta ve kimi sesleri ortaya çıkarmak için iki harfin birleşimi kullanılmıştır. Alfabe Latin harfleri temel alınarak hazırlanmış ve 29 harften oluşmakta.
Tek harfte bir takım Pomakça seslerin ifade edilememesinden kaynaklı ‘’ts= inceltilmiş ç` sesini çıkartır. “tz” = Türkçedeki “c” harfini ifade ediyor, gibi kendine özgü ifadeler alfabeye girmiştir.
Pomashki Alfabet:
A-a, B-b, CH-ch, D-d, E-e, F-f, G-g, H-h, I-ı,
İ–i , J-j, K-k, L-l , M-m, N-n , O-o, Ö-ö, P-p,
R–r, S-s, SH-sh, T–t, Ts–ts , Tz-tz, U-u, Ü-ü, V-v, Y-y, Z-z
