Yazar: Sahra Torlak
Kafkasya Dilleri Konferansı ve Tehlike Altındaki Diller Sempozyumu:
TEHLİKE ALTINDAKİ DİLLERİ “HAYATA DÖNDÜRME” ADIMI
Akademisyenler ile sivil toplum kuruluşu temsilcileri el ele verdi tehlike altındaki dilleri hayata döndürme çalışması başlattı. Bu kapsamda İstanbul dünyanın buluşma noktasıydı. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Türkiye, İsveç, Gürcistan, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, Rusya ve Almanya’dan akademisyenlerin katılımıyla 18-20 Haziran tarihlerinde Uluslararası Kafkasya Dilleri Konferansı ve Tehlike Altındaki Diller Sempozyumu düzenlendi.
Etkinlik, tehlike altındaki dilleri yaşatmak için büyük çaba sarfeden Laz Enstitüsü, İstanbul Kafkas Kültür Derneği, Laz-Çerkes Sivil Toplum Ağı, İstanbul Bilgi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyat Bölümü ve Boğaziçi Üniversitesi Dilbilim Bölümü Öğretim Üyelerinin imzasını taşıyordu.
Uluslarası Kafkasya Dilleri Konferansında, Paris 8 Üniversitesi’nden Prof. Lea Nash’in, Tehlike Altındaki Diller Sempozyumu’nda ise Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Ioanna Sitaridou’nun ana konuşmacıydı.
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, dünya genelinde konuşulan yaklaşık 6 bin dilden yüzde 43’ü yok olma tehlikesi altında bulunuyor. Kaybolma tehlikesi altında bulunan diller arasında İtalya’nın belirli bölgelerinde konuşulan Liguryan, Afrika’da konuşulan Tamaşekçe, Romen dillerinden Picard, Kuzey Kafkasya’da yaşayanların konuştuğu Karaçay-Balkarca, Pontus Rumcası, Horasan Türkçesi, Gagavuzca, Kırım Tatarcası, Yunanistan ve İtalya’da konuşulan Arbıreşçe, Gürcistan’da konuşulan Svanca, İrlandaca, Samice, Latin Amerika’da konuşulan Kurripako, Yeni Zelanda yerlilerinin konuştuğu Maorice gibi diller yer alıyor.
Türkiye’de ise Hertevin, Gagavuzca, Ladino, Süryanice, Abazaca, Hemşince, Lazca, Zazaca, Pontus Yunancası, Romani, Adige, Çerkesçe yok olmak tehlikesiyle karşı karşıya. Konferans ve sempozyumda üç gün boyunca dünyadaki ve Türkiye’deki tehlike altında olan dillerin durumu ele alındı, bu dillerin yaşatılması için yapılması gerekenler sıaralandı.
Uluslarası Kafkasya Dilleri Konferansı ve Tehlike Altındaki Diller Sempozyumu’na ilişkin konuşan Laz Enstitüsü Başkanı İsmail Avcı ise şunları söyledi:
“Dünyada 7 bin’e yakın dil konuşuluyor. Bu dillerin bir çoğuhızla kaybolmak üzere ve yüz yıl içinde büyük bir bölümü artık konuşulmuyor olacak, yani kaybolacak. Türkiye’de konuşulan çok sayıda dil de bu yok oluşla karşı karşıya. Devlet politikaları, ailelerin tutumları, hızlı teknolojik gelişmeler gibi pek çok faktörden dolayı Anadolu’da konuşulan diller tehlike altında. Bunlardan biri de benim anadilim olan Lazca. İnsanın anadilinin yok oluş sürecinde olduğunu bilmek gerçekten çok üzücü. Hem dünyada hem ülkemizde anadillerin yaşatılması ve canlandırılması konusunda uzun yıllardır çalışmalar yürütülüyor. Biz sempozyumu düzenlerken olup bitenleri bilim insanlarından, akademisyenlerden dinlemek istedik.
Yapılacak daha bilinçli çalışmalarla tehlike altındaki dillerin hayata döndürülmesi hala mümkün ve bunun için de akademi ile sivil toplum örgütlerinin birlikte çalışması gerekiyor. Laz Enstitüsü ve İstanbul Kafkas Kültür Derneği olarak Türkiye’de ufak da olsa bir adım atmış olduk. Bu sürece destek veren hocalarımız Prof. Dr. Balkız Öztürk, Prof Dr. Nihan Ketrez, Asistan Profesörler Ömer Demirok ve Aslı Gürer’e teşekkür ediyoruz. Ayrıca, bu etkinliğe kapılarını açan İstanbul Bilgi Üniversitesi’ne minnettarız.”
Uluslararası Kuramsal Dilbilim ve Kafkasya Dilleri Konferansı (TLLC)
Day I (June 18, 2022 – Saturday)
Session 1 – Chair: Balkız Öztürk
Session 2 – Chair: Aslı Gürer
Session 3 – Chair: Ömer Demirok
Day II (June 19, 2022 – Sunday)
Session 1 – Chair: Sumru Özsoy
Session 2 – Chair: Ümit Atlamaz
Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Sempozyumu (ELC)
Day 1 (June 19, 2022- Sunday)
Session 1 – Chair: Sumru Özsoy
Session 2 – Chair: Metin Bağrıaçık
Day 2 ( June 20,2022 – Monday)
Session 1 – Chair: Ümit Atlamaz
Session 2 – Chair: Ömer Eren
Session 3 – Chair: Ömer Demirok
Session 4 – Chair: Balkız Öztürk
