Dilinizin bir ISO 639-3 kodu var mı?
BM’ye bağlı Uluslararası Standartlar Organizasyonu yedi binin üzerinde dil için üç harfli kodlar sağlamaktadır. Web ve software geliştiricileri bu kodları bilgisayarlara ve başka cihazlara farklı dilleri ayırt etmeyi öğretmek için kullanmaktadır. Dilinizin ISO 639-3 kod setini araştırın. Eğer diliniz bir ISO 639-3 koduna sahip değilse, buradan tanınırlığı için başvurun.
Bu neden önemli? Eğer dijital olarak aktif bir topluluğun parçasıysanız, dilinizi cihazlarınızda kullanabilme imkânına sahip olmanız önemlidir. Bir ISO kodu olmadan işletim sistemlerini ve yazılım arayüzlerini çevirmek, hatta Google çeviri gibi araçlardan destek almak bile, imkansız olacaktır. ISO kodu bu desteği edinebilmeniz için uygun koşulları sağlar.
Diliniz için geliştirilmiş Unicode destekli bir font mevcut mu?
Dilinizin yazı dizgesi bilgisayarınızda ön kuruluma sahip değilse bile diliniz için fontların olması mümkündür. 500’ü aşkın yazı dizgesini destekleyen çok dilli bir font olan Google Noto’da dilinizi aratarak başlayın. Eğer Unicode fontları mevcut değilse font tasarımcıları ve teknik sektördeki insanlarla birlikte çalışarak script(ler) aracılığıyla texti destekleyecek font(lar) üretebilirsiniz. Masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar indirilebilir fontların kurulumuna izin verir. Pek çok mobil aygıtın font kurulumunu veya yüklemesini desteklemediğini aklınızda bulundurunuz.
Bu neden önemli? Karakterlerin ekranda imge oluşturması için destekli bir font zorunludur. Unicode fontları kullanmak geniş karakter setlerine sahip dillerin desteklenmesini sağlar.
Dilinizde klavye ile yazmak kolay mı?
Google Virtual Keyboard bilgisayarınızda Chrome tarayıcısı ile kullanabileceğiniz 70 farklı dil için 100’ü aşkın klavyeye sahiptir. Eğer dilinizin standardize edilmiş bir fontu yoksa, Debbie Anderson at the Script Encoding Initiative ile iletişime geçmeyi göz önünde bulundurun.
Bu neden önemli? Bireyler dillerinde yazma imkanına sahip olmadığında, başka bir dile yavaş bir kayma gözlemlemek mümkündür. Örneğin, Etiyopya’da, çoğu aygıt Ge’ez scripti önceden yüklenmiş şekilde gelmemektedir. Bunun sonucunda online kullanımda Latin alfabesine doğru yavaş bir dönüşüm olmuş, bu da gençler arasında İngilizce’ye doğru bir dil değiştiriminie sebep olmuştur. Kendi dilinde yazmak ve mesajlaşmak imkanı, o dili hayatta tutabilmek için dijital çağda esastır.
Telefonunuzda otomatik düzeltmeli klavye mevcut mu?
Pek çok akıllı telefon klavyenize kurabileceğiniz belli bir sayıda dil ile birlikte gelir. Telefonunuzda halihazırda mevcut olmayan klavyeler için mobil cihazlar için Google Klavye olan Gboard’a göz atın. Hem IOS hem Android için pek çok dili desteklemektedir.
Diliniz için uygun bir telefon klavyesi mevcut değilse, teknik sektördeki insanlarla bir klavye veya girdi metodu geliştirmek için birlikte çalışmayı düşünebilirsiniz. Başlamanıza yardımcı olacak birkaç kaynak: Keyman, Microsoft Keyboard Builder ve SIL Ukelele. İnternet üzerinden klavye veya başka bir girdi metodu kurulumu yapmanın sizi güvenlik risklerine karşı açık hale getirebileceğini aklınızda bulundurun.
Bu neden önemli? Kendi dilinizde mesajlaşabilme ve sosyal medya kullanabilme imkanı dijital uzun ömürlülük için önemlidir. Otomatik düzeltme gündelik kullanımda kolaylık sağlamanın yanı sıra dili öğrenenler için de faydalı bir araçtır.
Dilinizin halihazırda bir ISO kodu, fontları ve klavyesi varsa dilinizin dijital varlığını daha da sağlamlaştırmak için konuşmadan metne, metinden konuşmaya ve bilgisayarlı çeviri gibi ileri dil teknolojileri de mevcuttur. Daha fazla bilgi için Language Digitization Initiative’e göz atın.
Daha fazla okuma için açık dil teknolojileri manifestosu https://openlt.org/ ‘e bakınız; dilinizin dijital teknolojiye kazandırılmasını nasıl destekleyebileceğinizi öğrenmek için harika bir yerdir.
Yoğun Pratik Teknikleri
Yoğun pratik imkanı sağlayan ortamlar her seviyeden konuşucunun birbirleriyle ve dilleri ile bağ kurabilmesi için mükemmeldir. Bir yoğun pratik grubu kurmak için dili %100 akıcı bir şekilde konuşuyor olmanıza gerek yoktur; dile yetkinliğin az olması bazen genç konuşucuların temel sözcükleri öğrenebileceği küçük bir programın yaratılmasının önüne geçebilmektedir ama böyle olmak zorunda değildir! Kendiniz ve komüniteniz için yoğun pratik fırsatları yaratmak için birkaç seçenek:
Bireysel ya da Küçük Grup ile Yoğun Pratik
- Konuşmanın miras ses kayıtları ve video kayıtlarını dinleyin.
- Başka bir konuşucu ile online veya yüz yüze iletişime geçin
- Online ders verme fırsatları
- Dilinizi öğretmek/paylaşmak için hesap açın. iTalki ve Verbling gibi websiteleri özel dil dersi verenleri desteklemektedir.
- Bir çırak-usta programı bulun veya yaratın.
- Dilinizde okuryazarlık becerilerinizi geliştirin.
- Dilinizde mesaj ve emailler yollayın; örneğin, dilinizi paylaşmak için WhatsApp, Telegram, WeChat gruplarını kullanabilirsiniz.
- Smileys India Hint İşaret Dili’ne (IPSL) dair farkındalık yaratmak için WhatsApp üzerinden bir yıl boyunca her gün IPSL’de farklı bir işaret yollamıştır.
- Dilinizi öğrenmeye yönelik online kursların olup olmadığını görmek için Yaşayan Diller’in raporunu inceleyiniz : Learning Languages Online: A Guide to Studying Endangered, Under-resourced and Minority Languages
