Yazar: Sahra Torlak
Güney Amerika’nın kalbinde yer alan Bolivya, coğrafi ve kültürel çeşitliliğiyle dikkat çeker. Dağlar, vadiler, ormanlar ve çöllerle kaplı bu topraklar, aynı zamanda dil ve kültür zenginliği açısından da oldukça zengindir. Bolivya’nın çift dilli ve çift kültürlü eğitim sistemine geçiş yapma çabası, hem zorlukları hem de bu sürecin sunabileceği fırsatları barındırmaktadır.
Ülkenin coğrafi yapısı, And Dağları’ndan tropikal Amazon yağmur ormanlarına kadar değişiklik gösterir. Bu çeşitlilik, Bolivya’nın 36 resmi dilinde ve sayısız etnik grubunda kendini gösterir. Ancak bu çeşitlilik, özellikle ulaşımın zor olduğu kırsal bölgelerde eğitim hizmetlerinin dağıtımını karmaşıklaştırır.
Bolivya’da Quechua ve Aymara, en yaygın konuşulan yerel diller arasında yer alır. Bu dillerde eğitim vermek, öğrencilere kendi dillerini ve kültürlerini öğrenme şansı tanırken, aynı zamanda İspanyolca gibi daha geniş kabul görmüş dillerde de yetkinlik kazandırır. Örneğin, La Paz yakınlarındaki bir köy okulunda, öğrenciler hem Quechua hem de İspanyolca dersler alarak eğitimlerini sürdürmektedir. Bu, öğrencilere iki dili de aktif olarak kullanma fırsatı verirken, bölgesel ve ulusal düzeyde iletişim kurabilmelerini sağlar.
Bolivya’nın eğitim sistemi, özellikle öğretmen yetiştirme ve kaynak sağlama konusunda zorluklar yaşamaktadır. Öğretmenlerin çoğu, yeterli dil becerilerine veya pedagojik eğitime sahip değil, bu da diller arası ve kültürlerarası eğitimin kalitesini düşürüyor. Ayrıca, kırsal bölgelerdeki okullara ulaşım maliyeti yüksek ve zaman alıcıdır, bu da öğrencilerin düzenli olarak eğitim almasını engeller.
Cochabamba Vakası: Cochabamba’da bir topluluk merkezi, yerel dilde materyal üretimine odaklanarak eğitimde bir yenilik yapmıştır. Bu merkez, hem çocuk kitapları hem de yetişkin eğitimi için materyaller hazırlayarak, her yaş grubundan insanın kendi dilinde okuma yazma öğrenmesine imkan tanımıştır.
Tarija İnisiyatifi: Tarija bölgesinde, internet erişimi olan bir bilgi teknolojileri merkezi, gençlerin ve öğretmenlerin çevrimiçi eğitim materyallerine ve derslere erişimini sağlamak için kurulmuştur. Bu merkez sayesinde, çeşitli dillerde ve disiplinlerde uzaktan eğitim almak mümkün hale gelmiştir.
Teknolojinin ilerlemesi ve internetin yaygınlaşması, uzaktan eğitim imkanlarını artırmıştır. Bolivya’da bu durum, özellikle ulaşılması zor bölgelerde yaşayan çocuklar için büyük bir fırsat sunmaktadır. Ayrıca, uluslararası işbirlikleri ve yerel toplulukların katılımı, eğitim materyallerinin yerelleştirilmesi ve öğretmen eğitiminin güçlendirilmesi konularında önemli katkılar sağlayabilir.
Bolivya’nın çift dilli ve çift kültürlü eğitim sistemini geliştirme yolculuğu, hem zorluklarla hem de umut verici fırsatlarla doludur. Eğitimde gerçek çeşitliliği ve kapsayıcılığı sağlamak, bu sürecin merkezinde yer almalıdır. Bolivya’nın bu hedefe ulaşmasının anahtarı, teknoloji ve topluluk işbirliğinin güçlendirilmesinden geçmektedir.
Not: Bu yazı, Laz-Çerkes Sivil Toplum Ağı Projesi kapsamında düzenlenen “Tehlike Altındaki Diller İçin Dijital Aktivizm Eğitimleri” kapsamında Ediie Avila (Rising Voices) tarafından yapılan sunumdan faydalanılarak hazırlanmıştır.
